Instalazio artistikoak, happening eta performanceak
ARTGIAk instalazio artistikoak egiten ditu, bezero bakoitzaren eskakizunetara egokitzen gara. Irantzu Lekue euskal artista garaikidea buru duen gure taldeak instalazio artistikoak, performanceak eta happening-ak diseinatu eta egiten ditu ekitaldi hauetarako: hitzaldiak, solasaldiak, sinposioak, galak… Hiriko instalazio artistikoak ere egiten ditugu.
Instalazio artistiko bat hirurogeiko hamarkadan sortutako arte garaikideko genero bat da, non lanaren ideiak alderdi formalak baino garrantzi handiagoa daukan. Eredu esperimental artistikoaren mota edo atal bat da, denbora jakin baterako erakusten dena eta edozein espaziotan aurkez daitekena.
Espazioen esku-hartze artistikoa arte garaikide kontzeptualaren adierazpen propioa da. Artistak nahi duen testuinguruan proposatzen du kontzeptua. Instalazioak edozein espaziotan aurkez daitezke, eta askotariko materialekin, baliabide fisikoekin, ikusmenezkoekin edo entzunezkoekin egin daitezke. Askotan, beste diziplina artistiko batzuek ere parte hartzen dute, hala nola argazkigintzak, bideoarteak edo performanceak. Edozein bitarteko erabiltzen da ikuslearekin interakzio-esperientzia bat sortzeko, sentimenduak edo hausnarketak pizteko asmoz. Zentzumenen pertzepzioa motibatzen dute edozein zentzutan: ikusmena, entzumena, gustua, ukimena eta usaimena.
Instalazioa sorkuntza gisa espazioan: ezaugarriak, motak eta adibideak.
Hasieratik, instalazioek artelanaren mugak planteatu dituzte, museoari, merkatuari eta erakusketa-espazioei buruzko hausnarketarekin lotuta, sorkuntza leku zehatz bati lotzen dute, espazio horri balioa emanez eta bertan eratuz. Iraunkorrak edo iragankorrak izan daitezke, ikuslearen parte-hartzea dakarte berekin hainbat prozeduraren bidez, espazioarekin, pertzepzioarekin eta esanahiekin lotutako esperientziak sustatuz, eta edozein materia eta formako objektuek osa ditzakete, baita materiagabeak ere.
Ilya Kabakovek hiru instalazio mota bereizi zituen: txikiak (erlaitzak); hormari atxikitakoak eta lurraren zati bat estaltzen dutenak; eta osoak, espazioa osorik erabiltzen dutenak. Sarrerako aretoek edo aurreko espazioek garrantzia ematen diete lan horiei: espazioaren erdian badaude, erabateko kontrastea gertatuko da, luxuzko espazio baten eta instalazio pobre baten artean; esanahien talka horiek nahita bilatzen ditu artistak.
Instalazio artistikoak, beraz, ez dira bakarrik areto batean kokatuko gauzak, artista batek zentzuz osatutako artelana baizik.
Happening
Happening: gertaera, burutazioa edo ekintza esan nahi duen ingelesezko hitza. Adierazpen artistiko hau, askotan diziplina anitzekoa, 1950eko hamarkadan sortu zen eta ikusleen parte-hartzea ezaugarri du.
Happeningek performance art deritzonaren multzoa osatzen dute, eta parte hartzeko antzerkia deritzonarekin erlaziona daiteke baita ere.
Happening artistikoaren jatorrizko proposamenaren helburua ekitaldi gisan eta ikusleen parte-hartzean ardazten den artelana ekoiztea da, subjektu pasibo izateari utz diezaioten eta, beren jarduerarekin, adierazpen emozionalaren eta irudikapen kolektiboaren bidez askapena lor dezaten. Happeninga performance deiturikoarekin nahastea ohikoa den arren, lehenengoa bigarrenaren desberdina da. Bigarrenak inprobisazioan oinarritzen da.
Adierazpen artistikoari dagokionez, happeninga era askotakoa izan daiteke eta ez da iraunkorra izaten, jendearen bat-bateko parte-hartzea bilatzen baitu. Horregatik, happening-ak maiz leku publikoetan gertatzen dira, harridura edo egunerokotasunean sartzeko keinu gisa.
Performance
Performance bat erakusketa eszeniko bat da, askotan inprobisazio-faktore garrantzitsu batekin, non probokazioak edo harridurak eta estetikaren zentzuak nagusitzen diren.
Performance hitza “zuzeneko artea” esan nahi du ingelesez, eta adierazpen artistiko batzuk definitzeko erabiltzen hasi zen hirurogeiko hamarkadaren amaieran. “Performance art” aren historia XX. mendearen hasieran hasi zen, abangoardiako mugimenduetako artisten zuzeneko ekintzekin; futurismoari, konstruktibismoari, dadaismoari eta surrealismoari lotutako sortzaileekin, hain zuzen ere. Arte kontzeptualari, happening-ei, fluxus events mugimendu artistikoari eta body art-i lotuta dago baita ere.
Azken jarduerak
