Oitia Ortiz de Lazkano eta Amaia Ochoaren erakusketa gaurtik irailaren 21a bitartean egongo da ikusgai. Ortiz de Lazkano ARTgiatik pasa den artistarik gazteena da.
Zer gertatzen ari da gizon batzuekin? Zer gertatzen ari da emakume batzuekin? Galderari erantzunez emakumeen hasunarketak plazaratzen ditu
GASTEIZ. Martxan da ikasturtea ARTgia sorgune & aretoan. Abuztuko azken egunetan abiatzen dute ikasturtea Judimendiko galerian eta, aurten Oitia Ortiz de Lazkano eta Amaia Ochoa artistak dira protagonistak.Emakumeak ditu hizpide erakusketak. “Hausnarketa gune bat ireki nahi dugu momentu honetan emakumeek jasaten duten erasotaz hitz egiteko. Zer modutan kontatu diguten gure historia eta nola ikusten duen 17 urteko emakumea inguratzen diona”. Irantzu Lekue ARTgia-ko koordinatzaileak “artisten arteko adin tartea jarri du balioan. Azaldu duenaren arabera, “ez da ohikoa horrelako adin tarte handia duten bia rtistek elkarrekin aritzea, are gehiago batek 18 urte baino gutxiago dituenean baina horregatik da hain aberatsa, hain interesgarria. Eraso sexistez lepo egon da uda eta irailean artearen esparrutik horrelako hausnarketa bat planteatzea oso interesagrria da”, azpimarratu du.
Amaia Ochoa eta OItia Ortiz de Lazkanok zera galdegin dute: “Zer egoeratan gaude emakumeok, nola hezitzen ditugun gure haurrak, gure kidei, gurasoei, lagunak. Nola zaintzen ditugun berezko jarrera, gure hizkuntza. Gu lehenengoak izan behar gara aztertu behar garenak maitasunez, errudunak eta epaituak izan gabe guk jasan beharko dugun erasoari aurre egiteko”. Gaietan gure ardura onartzen dugunean hitz egiten uztean, buru, belarri, begi eta gure zentzumen guztiak irekitzean, orduan gauzak aldatuko dira.
Naomi Klein moduko pentsalariek aldarrikatu bezala artsitek ere zera adierazi dute: “ulertu behar dugu nondik gatozen, erraitera jo”. Historian zehar ez digute utzi hitz egiten zirkulu publikoetan, ez unibertsitatean, ez parlamentuetan, ez bilera sozialetan. Historia kontatu digute idatzi zuten pertsona berberak, nahi izan duten moduan.
Hausnartzen modu superfizialean, baina oso grafikoa sei hiztegi entziklopediko, gizonen eta emakumeen argazkien arteko proportzionaltasuna. Hainbeste teoria ikertutak eta garatuak emakumengandik haien senarrengatik aurkeztuak, emakumeak isilarazi. Honetaz konturatu behar gara berriz gerta ez dezan.
Aprobetxatuz lehendik ez genuela hitza izan, hau da momentua esateko zehazki denbora luzez gordetakoa. Gaur egun, nahiz eta berdintasunaren alde aurrerapenak lortzen ari direlaren irudia eman, esaterako, M8ko manifestazioa (Emakume Langilearen Nazioarteko eguna) ez dugu hainbeste aurrera egiten. Gakoa da, zer norabide hartzen ari den borroka feminista gaur egun. Gero eta gehiago gobernuko erreforma gehiago ikusten dira, eta inoiz hauek izan dira bidea iraultza egiteko. Ezin dugu baimendu sistema kapitalista hau feminista izatea. Batez ere, ez dugulako nahi esplotatzailea gizon izatetik emakume izatera pasatzea. “Esplotatzailerik ez egotea nahi dugu, horretarako iraultza antikapitalista piztu behar da”.
BIOGRAFIAK
Amaia Ochoa eta Oitia Ortiz de Lazkano izeba eta iloba, 38 urteko desberdintasunarekin iritzi diferenteak eta hausnarketak haien generoaz bota nahi dituzte.
Belaunaldi jauzi nabaria kontuan hartuta eta anarko feminismoari buruzko ikastaro batera joan eta gero planteatu zuten haien iritzi desberdinak partekatzea emakumeek jasan behar duten erasoaz, emakume isilaldiei buruz,… hitz egiteko.
AMAIA OCHOA (1965)
Gasteizko “Escuela de Artes y Oficios”tik pasatu egin da urte eta diziplina desberdinetatik. Interiorismo eta Diseinu Grafikozko ikerketak egiten ditu Goimailako diseinu eskolan.
Muragilea, eszenografien eta eraikinen margolaria izan zen 90ko hamarkadan 15 urtez eta beste 15 urte Diseinu grafikoaren munduaren barruan. Beti artearekin oso lotuta modu oso indibidualean, Mahaiako kolektiboan eskua hartzen du, kultur mahai sektoriala Araban honen eragin motzean. 1992tik esposizio desberdinak gauzatu ditu. Hainbat sari jaso ditu bai pinturagatik bai diseinu grafikoagatik.
OITIA ORTIZ DE LAZKANO (2002)
Bigarren Batxilergoko ikaslea, zientzia sozialak. Aktibista ideologia antikapitalistarekin.
Oso gazte zenean hasi zen formatzen ekintza desberdinetara joaten feminismoari buruz, ez arrazakeriari buruz, antikapitalismoari buruz, anarkismoari buruz, komunismoari buruz,… Honek, hiriko kolektibo desbeditan sartzea baimendu zion praktikara pasatzeko. Arteari dagokionez, “La lagrima azul. Reflexiones de tia y sobrina.” bere lehenengo kontaktua da.
ERAKUSKETAK
2018
Escuela de Artes y Oficios de Vitoria-Gasteiz “Deja de fumar dibujando” Sarrera eta 6 mihiseko seriea azaltzeko “Deja de fumar dibujando.” liburuaren lana. Vitoria-Gasteiz.
2016-2017
“Deja de fumar dibujando” liburuxka-proiektuaren Autoedizio. Aurkezpenak Espainiako leku desberdinetan. Vitoria, Bilbao, Pamplona, Madrid.
2016
Esposizio ibiltaria Zentro Soziokulturala nagusietatik “Manos 2” (Vitoria-Gasteiz).
2015
Esposizio Bar Querida María “Manos 2”(Vitoria-Gasteiz)
2014
Esposizio Multiusos de Samaniego eraikinean “Manos 2” (Álava).
2013
Esposizio Cafetería Om (Vitoria-Gasteiz) “Manos 1”.
2012
Sasetako gela publika (Treviño). “Seis elementos”
2002
Esposizio Kultur Etxea Ignacio Aldecoan lehiaketan saritutako akuarelaz “Juan José Urraca”.
2000
Pinturazko eta argazkilarizko esposizio indibiduala Gasteizko Bar Ibún.
1996
Pinturazko Esposizio Kolektiba. Euskadiko emakume gazteen elkartea CC Iparralde. Vitoria-Gasteiz.
1995
Artista Gazte Esposizio Zentro de Junta Municipalean. Arabaca, Madrid.
1992
Esposizio Indibiduala Bar Pasar Seni. Vitoria-Gasteiz.
SARIAK
2005
Martxoak 8ko irabazle kartela. Alicante.
2003
Logotipo irabazlea Merkataritza federazioarentzako eta Gasteizeko Erdi Aroko hiriguneko zerbitzuak.
2002
Zaritutako obra “Juan José Urraca” bigarren akuarela lehiaketan eta DFA Kirol fundazioak emanda
1994
Irabazitako Kartela EHGAM Euskal Herriko Gay-Les Askapen Mugimendua kolektiboarena. Donostia.
1992
Castañeda Saria. Gasteizko arte eskola eta ofizios.
1989
Hautatuta “Per Infad per Estudiants” sariagatik. Sucursal Bancaria proiektuaren interiorismoa. Barcelona.
Duela 20 urte gutxi gorabehera Arabako Emakumeen asanbladak eskatu zion postal bat egitea eraso sexistaren kontrako egunerako. “La Lagrima azul”. Momentu horretatik, bi obra egiten ditu. Hauek gordeta gelditzen dira. Bi hamarkada beranduago hasten die hautsa kentzen eta ikertzen zer gertatu den ia 20 urte zehar.
Ilustradorekin, artistekin, zeramikariekin, artisauekin, diseinatzaileekin, lagunekin, auzokideekin, lanbide desberdinetako jendearekin, emakumeen aurpegiak artearen bidez aurkeztuak historian zehar eta pertsona bakoitzak “lagrima azul” gehitzea proposatzen du, bakoitzaren hausnarketarekin.
2018an lanbidez aldatzen da eta garbigune batean hasten da. Hemen pertsona desberdinek inork ez dituen nahi entziklopediak uzten dituzte, teknologiak mundua aldatu du informazioan eskuratzeko momentuan. Entziklopedietan agertzen diren emakumeen aurpegiak mozten hasten ditu. ¿Zenbat gizon agertzen dira emakumeekin konparatuz? Lan hau islatzen da galeriako paretetan lienzo desberdinetan.
